Θα εξακολουθήσουν οι ιδιοκτήτες «αγροτεμαχίων» να πληρώουν ΕΝΦΙΑ για «οικόπεδα» που όμως δεν είναι πλέον οικοδομήσιμα;
Η ελληνική κοινωνία ζει μια
αθόρυβη αλλά τεράστια ανατροπή, που έχει περάσει «κάτω από το ραντάρ», αν και
αφαιρεί στην πράξη μέρος της περιουσίας δεκάδων ή εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών.
Με πρόσφατες αποφάσεις που έλαβε
το ΣτΕ σε συνδυασμό με
τη στάση της κυβέρνησης, η δόμηση εκτός σχεδίου σχεδόν καταργείται.
Πλέον, οικόπεδα θεωρείται οικοδομήσιμο μόνο
εφόσον έχει πρόσωπο σε “κύριο δρόμο” αναγνωρισμένο με ΦΕΚ.
Αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες ισχυρίζονται ότι «το ζήτημα διευθετήθηκε».
Τι συμβαίνει στην πράξη; H
συντριπτική πλειονότητα των οικοπέδων της χώρας, ίσως και το 90%, καθίστανται
μη οικοδομήσιμα. Οικόπεδα που για δεκαετίες αντιμετωπίζονταν ως περιουσιακά
στοιχεία, που αγοράστηκαν, φορολογήθηκαν, μεταβιβάστηκαν, ξαφνικά μετατρέπονται
σε απλά χωράφια χωρίς καμία αξία.
Κοινωνική και οικονομική «βόμβα»
Αντί η Πολιτεία να σχεδιάσει ένα
μεταβατικό πλαίσιο με σεβασμό στους πολίτες που επένδυσαν τις οικονομίες τους
στη γη, επέλεξε να τους αιφνιδιάσει. Οι ιδιοκτήτες οικοπέδων ανά τη χώρα, στην
συντριπτική πλειοψηφία τους, δεν γνωρίζουν τι έχει αλλάξει. Θα το βρούνε μπροστά
τους και θα είναι ήδη αργά. Όταν ρωτήσουν ένα μηχανικό ή πολεοδόμο, θα είναι
πάρα πολλοί αυτοί που θα διαπιστώνουν αίφνης, ότι το οικόπεδο που θεωρούσαν
περιουσιακό στοιχείο, πωλείται σε συμβολική τιμή γιατί δεν χτίζει. Το
αποτέλεσμα είναι μια κοινωνική και οικονομική βόμβα:
- Καταστροφή περιουσιών: Οικογένειες που στήριξαν
την αποταμίευσή τους στη γη βλέπουν σήμερα τον κόπο δεκαετιών να
μηδενίζεται.
- Πλήγμα στην οικοδομή: Η οικοδομική δραστηριότητα,
που εδώ και δεκαετίες αποτελεί βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας,
οδηγείται σε ασφυξία. Χιλιάδες επαγγελματίες –μηχανικοί, εργολάβοι,
τεχνίτες, προμηθευτές– βλέπουν το μέλλον τους αβέβαιο.
- Κλονισμός του τραπεζικού συστήματος: Εκατοντάδες
χιλιάδες οικόπεδα είχαν χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση δανείων. Η απαξίωσή τους
δημιουργεί κενά και κινδύνους για τις τράπεζες.
- Αποψίλωση της περιφέρειας: Σε νησιά και αγροτικές
περιοχές, όπου η δόμηση εκτός σχεδίου ήταν ο μόνος τρόπος ανάπτυξης, η
οικονομία “παγώνει”.
Πολιτικές ευθύνες
Κυβέρνηση και ΣτΕ επικαλούνται την
προστασία του περιβάλλοντος. Κανείς δεν διαφωνεί ότι η άναρχη δόμηση έπρεπε να
αντιμετωπιστεί. Όμως, το να εξαϋλώνεις περιουσίες χωρίς καμία αποζημίωση και
χωρίς εναλλακτικό σχέδιο, δεν είναι προστασία. Είναι αυθαιρεσία με θεσμική
σφραγίδα.
Παράλληλα, οι αποφάσεις που περιορίζουν τη δόμηση ακόμα και σε οικισμούς
προϋφιστάμενους του 1923, δείχνουν μια γενικότερη λογική: συρρίκνωση της
ιδιοκτησίας των πολιτών και μεταφορά αξίας μόνο σε μεγάλα οργανωμένα σχέδια,
όπου συνήθως ευνοούνται ισχυρά λόμπι.
Ένα κράτος απέναντι στους πολίτες
Το ερώτημα είναι απλό: μπορεί ένα
κράτος να μετατρέπει από τη μια μέρα στην άλλη χιλιάδες νοικοκυριά σε «φτωχούς
ιδιοκτήτες» χωρίς καμία μέριμνα; Μπορεί να στερεί το δικαίωμα αξιοποίησης της
γης χωρίς αποζημίωση; Και αλήθεια: Θα εξακολουθήσουν οι ιδιοκτήτες
«αγροτεμαχίων» να πληρώουν ΕΝΦΙΑ για «οικόπεδα» που όμως δεν είναι πλέον
οικοδομήσιμα;
Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: αυτό δεν είναι κράτος δικαίου, είναι κράτος
αυθαιρεσίας.
Η Ελλάδα χρειάζεται πράγματι χωροταξικό
σχεδιασμό και περιβαλλοντική προστασία. Αλλά χρειάζεται πάνω απ’ όλα σεβασμό
στους πολίτες. Διαφορετικά, η «μεταρρύθμιση» αυτή δεν θα μείνει στην ιστορία ως
τομή υπέρ της ανάπτυξης, αλλά ως μια από τις μεγαλύτερες λεηλασίες ιδιωτικής
περιουσίας στη σύγχρονη Ελλάδα.
*
Στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής έρευνας έχει γίνει και χρήση Τεχνητής
Νοημοσύνης.
