«Οι μελέτες μας δείχνουν ότι ένας στους δύο Έλληνες δεν θα πάει διακοπές φέτος», λέει ο Τάκης Καλόφωνος στο βρετανικό μέσο, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος στο ΕΕΚΕ, το σωματείο εργαζομένων καταναλωτών της Ελλάδας.
«Ενώ πριν από 10 χρόνια οι άνθρωποι έπαιρναν 20 ή και 30 ημέρες άδεια, αυτό το καλοκαίρι είναι λιγότερο από μία εβδομάδα. Οι Κυκλάδες και τα νησιά που βρίσκονται πιο μακριά είναι ένα μακρινό όνειρο για πολλούς Έλληνες. Ποιος μπορεί να πληρώσει 450 ευρώ για εισιτήρια πλοίου, όσο θα κόστιζε για μια τετραμελή οικογένεια με αυτοκίνητο, όταν ο μέσος μισθός είναι 1.342 ευρώ το μήνα;»
Η μεγάλη αυγουστιάτικη ησυχία – που συχνά επικεντρώνεται γύρω από τη γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου – για πολλούς έχει περιοριστεί σε μέρες που περνούν με την οικογένεια ή τους φίλους τους σε χωριά της ηπειρωτικής χώρας.
«Θα ήθελα πολύ να περάσω χρόνο στην Αμοργό, αλλά το να φτάσω σε ένα τόσο μακρινό νησί είναι απλώς απαγορευμένο», δήλωσε η Ισμήνη Μπαλαλέ, η οποία είναι 28 ετών και αγωνίζεται να επιβιώσει με μισθό 850 ευρώ το μήνα στον τομέα του λιανικού εμπορίου. «Δεν μπορώ να πληρώσω 200 ευρώ τη βραδιά για ένα δωμάτιο. Όλοι οι φίλοι μου είναι στην ίδια θέση και όλοι έχουμε μεταπτυχιακά. Παίρνουμε μερικές μέρες άδεια, πού και πού, αυτό το καλοκαίρι».
Η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, Eurostat, πρόσφατα επικύρωσε τα ευρήματα του ΕΕΚΕ, ανακοινώνοντας ότι το 46% των Ελλήνων – 19% υψηλότερο από την υπόλοιπη ΕΕ – δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να περάσουν μια εβδομάδα διακοπών πέρυσι.
Στην Αθήνα, ο Αύγουστος έχει δώσει τη θέση του σε κάποτε αδιανόητες σκηνές: το σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών είναι γεμάτο. Η κίνηση στο κέντρο της πόλης έχει ελάχιστα μειωθεί . Οι θέσεις στους θερινούς κινηματογράφους είναι sold out και τα μπαρ και τα εστιατόρια γρήγορου φαγητού είναι γεμάτα με νέους Έλληνες που δεν μπόρεσαν να φύγουν.
«Μιλούν για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας μας, αλλά κανένας από αυτούς τους θετικούς δείκτες δεν επηρεάζει ανθρώπους σαν εμένα», λέει η Μπαλαλέ. «Και δεν νομίζω ότι αυτή η κυβέρνηση ενδιαφέρεται ιδιαίτερα».
Παραδόξως, εν μέρει επειδή η Ελλάδα είναι ένα τόσο ιδανικό μέρος για διακοπές, οι Έλληνες αδυνατούν ολοένα και περισσότερο να τις αντέξουν οικονομικά. Η άφιξη 36 εκατομμυρίων ταξιδιωτών πέρυσι – σχεδόν τέσσερις φορές τον πληθυσμό των κατοίκων – έχει διασφαλίσει ότι η μεσογειακή χώρα είναι ένας από τους 10 κορυφαίους προορισμούς παγκοσμίως. Ο τομέας απέφερε έσοδα περίπου 21,7 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2024, βοηθώντας την Αθήνα να μειώσει το γιγάντιο δημόσιο χρέος της από 180% του ΑΕΠ, στο αποκορύφωμα της κρίσης χρέους της χώρας, σε 153,6%.
Αλλά ενώ ο τουρισμός είναι η κινητήρια δύναμη της ελληνικής οικονομίας, παρέχοντας τουλάχιστον μία στις πέντε θέσεις εργασίας, η επιτυχία έχει επίσης οδηγήσει σε εκτόξευση των τιμών. Οι μισθοί, αντίθετα, παρέμειναν στάσιμοι, ξεπερνώντας κατά πολύ τους ρυθμούς πληθωρισμού που έχουν ξεπεράσει κατά πολύ άλλες χώρες της ΕΕ, προκαλώντας μια απότομη αύξηση του κόστους ζωής. Όσοι καταφέρνουν να βάζουν χρήματα στην άκρη λένε όλο και περισσότερο ότι θεωρούν φθηνότερο να κάνουν διακοπές στο εξωτερικό παρά εντός Ελλάδας.
Μια δημοσκόπηση της Alco τον Ιούνιο αποκάλυψε ότι το κόστος διαμονής, τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια και οι τιμές των εστιατορίων είναι τα κύρια εμπόδια για ταξίδια.
«Οι Έλληνες δεν μπορούν να απολαύσουν αυτό που ήταν μια πολιτιστική και θρησκευτική παράδοση, τις αργίες του Αυγούστου», λέει ο καθηγητής Χρήστος Πιτέλης, ειδικός σε θέματα βιομηχανικής οικονομίας και του τομέα τουρισμού και φιλοξενίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. «Τα μειωμένα διαθέσιμα εισοδήματα καθιστούν αυτή την εμπειρία κάτι που πολλοί απλά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά».
Με τη μεσαία τάξη να πλήττεται περισσότερο από τα μέτρα λιτότητας που ήταν το τίμημα της διάσωσης της χρεοκοπημένης ελληνικής οικονομίας από τους διεθνείς πιστωτές πριν από μια δεκαετία, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε ότι τα μέτρα ανακούφισης είναι καθ’ οδόν. Η κεντροδεξιά κυβέρνησή του έχει δεσμευτεί να μειώσει τους φόρους και να αυξήσει τον μέσο μηνιαίο μισθό στα 1.500 ευρώ έως το 2027.
Ωστόσο, οι Έλληνες γνωρίζουν ότι ενώ οι ξένοι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν τη φυσική ομορφιά και άλλες χαρές της χώρας τους, τέτοιες απολαύσεις για αυτούς έχουν γίνει μια γλυκόπικρη ανάμνηση.
«Είμαστε η Ταϊλάνδη της Ευρώπης. Παρέχουμε υπηρεσίες για να τις απολαύσουν οι άλλοι», λέει ο Άρης Απικιάν, περιμένοντας τους περαστικούς τουρίστες έξω από το κατάστημα χαλιών όπου εργάζεται στο κέντρο της Αθήνας. «Ενώ οι ξένοι ζουν τα όνειρά τους στην Ελλάδα, εμείς βιώνουμε το απότομο τέλος όλων όσων είναι λάθος σε αυτήν. Ποιος θέλει να πάει διακοπές όταν του λένε ότι οι λογαριασμοί ενέργειας, ό,τι να ‘ναι, πρόκειται να αυξηθούν; Τώρα που δεν έχουμε την πολυτέλεια να πάρουμε ούτε μια εβδομάδα άδεια, εμείς οι Έλληνες είμαστε οι πραγματικοί χαμένοι».
